Thuế suất không chỉ quyết định số thuế nhà bán hàng phải nộp mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán, lợi nhuận và dòng tiền. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm được sự khác biệt giữa các loại thuế suất. Bài viết này của Tingee sẽ giúp bạn phân biệt rõ từng loại thuế suất, áp dụng đúng theo quy định và tránh những sai sót khi kê khai thuế.
Thế nào là thuế suất?
Theo quy định tại Khoản 6, Điều 3, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, thuế suất được hiểu là tỷ lệ phần trăm (%) được áp dụng để tính số tiền thuế phải nộp, dựa trên giá tính thuế hoặc thu nhập tính thuế.
Nói cách khác, thuế suất giúp bạn xác định được số tiền phải nộp cho Nhà nước khi phát sinh doanh thu hoặc lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh.
Ví dụ: Nếu bạn bán một món hàng giá 1.000.000 VNĐ và thuế suất GTGT là 10%, thì bạn phải nộp 100.000 VNĐ thuế GTGT cho Nhà nước.
Phân loại các loại thuế suất
Không có một loại thuế suất chung áp dụng cho tất cả các loại thuế mà tùy theo từng sắc thuế và cách thức điều tiết của Nhà nước, thuế suất được chia thành 3 nhóm chính: thuế suất tuyệt đối, thuế suất theo tỷ lệ phần trăm, và thuế suất lũy tiến từng phần.
Thuế suất theo tỷ lệ phần trăm (%)
Đây là hình thức thuế suất phổ biến nhất hiện nay, được áp dụng trong các sắc thuế như: thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), và thuế xuất nhập khẩu.
- Thuế GTGT: Có 4 mức thuế suất chính là 0%, 5%, 8% (tạm thời đến 31/12/2026 theo Nghị quyết 142/2024/QH15), và 10% (mức chuẩn).
- Thuế TNDN: Thuế suất phổ thông là 20%. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đặc biệt ưu đãi (giáo dục, y tế, phần mềm…) có thể được áp dụng mức 10% hoặc 15%.
- Thuế TNCN: Áp dụng mức thuế suất từ 5% đến 35% theo biểu thuế lũy tiến từng phần.
Thuế suất tuyệt đối
Đây là mức thuế được quy định cụ thể bằng tiền (không theo phần trăm), thường dùng trong các loại thuế như thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên.
Ưu điểm của thuế suất tuyệt đối là dễ tính, dễ kiểm soát, nhưng lại không linh hoạt theo giá thị trường. Với người kinh doanh hàng tiêu dùng, nhóm hàng này thường ít gặp nhưng vẫn nên nắm rõ khi có ý định mở rộng ngành nghề.
Xem thêm: Thuế khoán là gì? Sau khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh phải đóng thuế gì?
Thuế suất lũy tiến từng phần
Đây là loại thuế suất được áp dụng tăng dần theo bậc thu nhập, tức là thu nhập càng cao thì mức thuế càng cao – nhằm đảm bảo công bằng xã hội.
Cụ thể, thu nhập từ tiền lương, tiền công sẽ được chia thành các phần, mỗi phần áp dụng một mức thuế tương ứng từ 5% đến 35%, theo biểu thuế lũy tiến từng phần.
Thuế suất lũy tiến hiện chỉ áp dụng cho cá nhân cư trú có thu nhập thường xuyên, không áp dụng cho hộ kinh doanh theo hình thức khoán.
5 loại thuế suất phổ biến nhà kinh doanh cần nắm rõ
Những người kinh doanh sẽ thường xuyên tiếp xúc với 5 loại thuế suất chính và đây là những loại thuế ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành, lợi nhuận và kế hoạch tài chính của một hộ kinh doanh, doanh nghiệp.
Thuế suất giá trị gia tăng
Thuế GTGT là thuế gián thu, và thuế suất GTGT phổ biến hiện nay là 10%. Tuy nhiên, một số ngành nghề được hưởng ưu đãi 8% theo Nghị quyết 142/2024/QH15, áp dụng từ 01/7/2025 đến 31/12/2026. Ngoài ra còn có các mức thuế suất khác:
- 5%: áp dụng cho sách giáo khoa, thiết bị y tế, phân bón, nước sạch…
- 0%: dành cho hàng xuất khẩu và dịch vụ xuất khẩu đủ điều kiện
Việc xác định đúng thuế suất GTGT phụ thuộc vào mã ngành kinh doanh và danh mục hàng hóa, dịch vụ bạn cung cấp. Nếu chọn sai mức thuế suất, bạn có thể bị truy thu hoặc phạt chậm nộp thuế.
Thuế thu nhập doanh nghiệp
Doanh nghiệp đăng ký theo loại hình công ty sẽ chịu thuế suất TNDN tiêu chuẩn là 20% trên lợi nhuận sau thuế.
Tuy nhiên, một số doanh nghiệp siêu nhỏ (doanh thu < 3 tỷ/ năm) có thể được áp mức ưu đãi 15% nếu đủ điều kiện theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP.
Một số ngành đặc thù như dầu khí, khai khoáng có thể bị áp mức cao hơn.
Thuế thu nhập cá nhân
Hộ kinh doanh cá thể phải chịu thuế suất TNCN khoán, thường dao động từ 0.5% đến 2%, tùy ngành nghề (theo Thông tư 40/2021/TT-BTC).
Ví dụ:
- Bán hàng hóa: 0.5% TNCN
- Dịch vụ ăn uống: 2% TNCN
- Cho thuê tài sản: 5% TNCN
Đối với cá nhân làm công ăn lương, thuế suất TNCN áp dụng theo biểu thuế lũy tiến từng phần, từ 5% đến 35% sau khi trừ các khoản giảm trừ hợp lý.
Thuế suất Bảo vệ môi trường & Tiêu thụ đặc biệt
Hai loại thuế suất này thường áp dụng cho một số ngành hàng đặc thù không phổ biến với đa số hộ kinh doanh nhỏ, nhưng lại có tác động lớn đến giá bán và chi phí nhập hàng nếu bạn kinh doanh các sản phẩm chịu thuế.
Thuế suất bảo vệ môi trường
Khác với các loại thuế tính theo phần trăm, thuế suất bảo vệ môi trường thường là mức tuyệt đối, tức là tính theo đơn vị sản phẩm.
Khoản thuế này được cộng trực tiếp vào giá bán, nên nếu bạn phân phối hàng hóa như xăng dầu, than, túi nylon,… cần nắm rõ mức thuế cụ thể để định giá phù hợp.
Thuế suất tiêu thụ đặc biệt
Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đánh vào các mặt hàng bị coi là không khuyến khích tiêu dùng (rượu, bia, thuốc lá, xe hơi dung tích lớn…). Thuế suất TTĐB được tính theo phần trăm giá bán.
Nếu là đại lý phân phối hoặc nhập khẩu các mặt hàng trên, mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá vốn và lợi nhuận.
Thuế suất xuất khẩu, nhập khẩu
Nếu bạn kinh doanh hàng hóa xuyên biên giới, việc nắm rõ thuế suất xuất khẩu và nhập khẩu là điều bắt buộc để dự toán chi phí chính xác và tránh sai sót khi kê khai hải quan.
- Với nhiều mặt hàng, thuế suất nhập khẩu ưu đãi có thể là 0% nếu bạn có chứng từ CO (Certificate of Origin) theo các hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA, ACFTA, CPTPP…
- Nếu không có ưu đãi FTA, bạn sẽ bị áp mức thông thường, dao động từ 3% đến 30% tùy loại hàng hóa.
- Ngoài ra, một số sản phẩm có thể chịu thêm thuế tự vệ, thuế chống bán phá giá, hoặc thuế chống trợ cấp nếu bị áp dụng theo quyết định của Bộ Công Thương.
Xem thêm: Chứng từ khấu trừ thuế TNCN theo Nghị định 70 /2025 với quy định mới nhất
Hiểu đúng thuế suất giúp hộ kinh doanh, doanh nghiệp có thể kinh doanh hiệu quả hơn. Mỗi loại thuế suất đều ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và lợi nhuận của nhà bán hàng.
Hãy thường xuyên cập nhật quy định mới, áp dụng đúng mức thuế suất theo ngành nghề và quy mô kinh doanh để tránh sai sót, truy thu hoặc bị xử phạt nhé. Theo dõi Tingee để cập nhật các tin tức mới nhất dành cho nhà bán hàng.
