Nhiều tiểu thương lo lắng khi nhận tiền chuyển khoản vào tài khoản cá nhân vì sợ bị tính thuế. Tuy nhiên, không phải khoản tiền nào cũng bị đánh thuế thu nhập. Bài viết này sẽ chỉ rõ 9 trường hợp chuyển khoản không phải đóng thuế, kèm hướng dẫn ghi chú chuyển khoản đúng cách để tránh rủi ro về sau.
Tại sao không phải mọi giao dịch chuyển khoản đều chịu thuế?
Theo Cục Thuế, chỉ những khoản tiền phát sinh từ hoạt động kinh doanh, sản xuất, cung cấp dịch vụ mới phát sinh nghĩa vụ thuế. Các giao dịch dân sự giữa cá nhân như hỗ trợ, vay mượn, thu hộ… không được xem là doanh thu và không phải nộp thuế TNCN.
Nói cách khác, “chuyển khoản không phải đóng thuế” khi bạn chứng minh rõ nguồn gốc và mục đích của giao dịch.
Xem thêm: Doanh thu là gì? Phân loại doanh thu và các nguyên tắc ghi nhận doanh thu
Tổng hợp các trường hợp chuyển khoản không phải đóng thuế
Vay mượn giữa người thân, bạn bè – không phải thu nhập chịu thuế
Các khoản tiền bạn nhận từ người thân hoặc bạn bè với mục đích vay mượn, hỗ trợ hoặc giúp đỡ được coi là quan hệ dân sự, không phát sinh thu nhập, nên không chịu thuế.
Tuy nhiên, bạn nên ghi rõ nội dung chuyển khoản như “vay tiền”, “giúp tạm”, để tránh bị hiểu nhầm là doanh thu kinh doanh.
Nhận tiền để đáo hạn khoản vay ngân hàng
Khi cần đóng khoản vay ngân hàng đang đến hạn, bạn có thể nhờ người thân chuyển tiền hộ. Đây là giao dịch không tạo ra thu nhập, nên không bị tính thuế.
Kiều hối, tiền gửi từ người thân ở nước ngoài
Tiền thân nhân gửi từ nước ngoài, gọi là kiều hối, được pháp luật Việt Nam miễn thuế nhằm khuyến khích nguồn ngoại tệ. Điều kiện là chuyển qua ngân hàng hoặc tổ chức chuyển tiền hợp pháp, có thể chứng minh được tiền gửi từ người thân.
Các hoạt động thu hộ, chi hộ
Những cá nhân như shipper thu hộ tiền (COD), hoặc nhân viên nhận tiền công ty, nếu không thu phí thì phần tiền chỉ là trung gian giao dịch và không phải kê khai thuế. Trong trường hợp có phí (hoa hồng, phần trăm), chỉ phần phí đó mới là thu nhập chịu thuế.
Nhận, chuyển tiền hộ mà không thu phí
Khi bạn giúp người khác chuyển hoặc rút tiền miễn phí, số tiền nhận không chịu thuế. Tuy nhiên, nếu bạn lấy phí dịch vụ, thì phần phí đó sẽ bị tính là thu nhập kinh doanh và có thể phải đóng thuế khoảng 5%–7%.
Nhận tiền bán nhà, đất
Nếu bạn bán bất động sản và đã nộp đầy đủ thuế và phí trước bạ theo quy định, thì khoản tiền chuyển sau này không phát sinh thuế thêm. Ngược lại, nếu kê khai giá bán thấp để trốn thuế, cơ quan thuế có thể truy thu phần chênh lệch.
Tiền lương đã khấu trừ thuế và chuyển cho người thân
Tiền lương hoặc thưởng đã bị khấu trừ thuế tại nguồn, sau đó được chuyển cho người thân (vợ/chồng, con cái…) thì không phát sinh thêm nghĩa vụ thuế.
Lương từ nước ngoài và đã đóng thuế ở nước sở tại
Người lao động nhận lương tại nước ngoài và đã đóng thuế theo pháp luật nơi đó, khi chuyển về Việt Nam qua tổ chức tín dụng được phép thì không phải đóng thuế TNCN tại Việt Nam, nếu có chứng từ hợp lệ.
Lãi cho vay cá nhân nhỏ lẻ
Nếu bạn cho vay cá nhân với lãi nhỏ và không thường xuyên, đây không bị xem là hành vi kinh doanh. Số lãi thu về do vậy không phải là thu nhập chịu thuế. Tuy nhiên, nếu cho doanh nghiệp vay, hoặc có hoạt động thường xuyên thì phần lãi có thể bị tính thuế 5%.
Sai lầm phổ biến khiến bạn dễ bị cơ quan thuế truy thu
Ngay cả khi dòng tiền bạn nhận không thuộc diện phải nộp thuế, việc sơ suất trong ghi chú và chứng từ có thể khiến bạn bị hiểu nhầm là trốn thuế. Dưới đây là những lỗi phổ biến:
Ghi chú nội dung chung chung, dễ gây hiểu nhầm
Việc ghi nội dung kiểu “ck”, “tiền gấp”, “xài tạm”, “cảm ơn”, hoặc không ghi nội dung khiến ngân hàng chỉ hiện “Nội dung: chuyển tiền” rất dễ khiến cơ quan thuế nghi ngờ đó là tiền thu từ bán hàng, nhất là nếu bạn thường xuyên đăng bán sản phẩm hoặc kinh doanh online.
Không giữ chứng từ hoặc xác minh lời chuyển khoản
Nhiều người nhận tiền rồi xoá hết tin nhắn, không có hợp đồng hoặc xác minh bằng văn bản. Trong trường hợp bị truy xuất, việc không có hồ sơ giải trình sẽ khiến bạn khó chứng minh tính chất dân sự của dòng tiền, dẫn tới việc bị áp thuế hoặc xử phạt.
Nhận nhiều khoản chuyển lớn trong thời gian ngắn
Ví dụ, bạn nhận 5 khoản tiền mỗi khoản 50 triệu chỉ trong 2 ngày, với nội dung không rõ ràng thì dù đây là khoản vay, nếu bạn không có hợp đồng rõ ràng hoặc lý do giải trình hợp lý, cơ quan thuế hoàn toàn có thể đặt nghi vấn về hoạt động kinh doanh chưa khai báo.
Dùng tài khoản cá nhân như tài khoản doanh nghiệp
Nhiều tiểu thương bán hàng nhận chuyển khoản thanh toán vào tài khoản cá nhân nhưng không kê khai thuế. Nếu cơ quan thuế kiểm tra và phát hiện tần suất chuyển khoản cao, nội dung giống nhau, hoặc trùng với các đơn hàng bạn đăng bán, bạn có thể bị truy thu thuế và phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
Cách ghi chú và lưu chứng từ minh bạch khi nhận chuyển khoản
Để không bị nhầm lẫn giữa tiền giao dịch dân sự và tiền kinh doanh chịu thuế, việc ghi chú chuyển khoản đúng và lưu chứng từ rõ ràng là vô cùng quan trọng. Đây là yếu tố then chốt giúp bạn chứng minh bản chất không chịu thuế của dòng tiền khi bị cơ quan thuế kiểm tra.
Ghi nội dung chuyển khoản rõ ràng
Bạn cần ghi chú cụ thể nội dung khi thực hiện chuyển khoản để tránh bị hiểu nhầm là doanh thu phát sinh từ hoạt động kinh doanh. Một số ví dụ điển hình:
- “Vay tiền”, “Hoàn tiền ứng trước”, “Trả tiền mua hộ” – cho các giao dịch dân sự cá nhân.
- “Anh trai gửi tiền học phí” – thể hiện rõ tiền gửi từ thân nhân
- “Thu hộ COD đơn hàng”, “Rút tiền giúp mẹ” – xác định rõ bản chất không phát sinh lợi nhuận.
Không nên ghi chú quá mơ hồ như: “Tiền gửi”, “CK”, “Chuyển tiền”,… vì các cụm này dễ bị quy thành doanh thu nếu bạn hoạt động kinh doanh.
Lưu giữ chứng từ đầy đủ
Việc giữ lại chứng từ liên quan đến giao dịch là bắt buộc để chứng minh tính chất dòng tiền. Những tài liệu nên chuẩn bị gồm:
- Biên bản vay tiền hoặc hợp đồng vay không lãi suất, có chữ ký hai bên.
- Tin nhắn xác nhận (Zalo, Facebook, email) về mục đích chuyển tiền.
- Hóa đơn mua hàng, văn bản ủy quyền thu hộ, hoặc giấy tờ chứng minh khoản tiền là hoàn trả.
- Sao kê ngân hàng, có thể in hoặc lưu dưới dạng file PDF định kỳ để tra soát khi cần.
Khi giao dịch liên quan đến thân nhân ở nước ngoài, bạn nên giữ bản scan hộ chiếu, chứng minh thư, hoặc thông tin tài khoản quốc tế để đối chiếu nếu cơ quan thuế yêu cầu.
Nên tham vấn chuyên gia khi dòng tiền lớn
Với những khoản chuyển khoản có giá trị lớn (vài trăm triệu đồng trở lên), hoặc khi bạn nhận tiền liên tiếp trong thời gian ngắn, nên:
- Tham khảo tư vấn thuế, kế toán hoặc luật sư tài chính để đánh giá rủi ro.
- Lập biên bản xác nhận nội dung giao dịch, đặc biệt khi liên quan đến hợp đồng dân sự.
- Lưu cả hai chiều giao dịch: chuyển – nhận, và ghi chú logic để thể hiện tính minh bạch.
Xem thêm: Mức đóng thuế kinh doanh mới nhất nhà bán hàng cần lưu ý
Không phải mọi khoản tiền được chuyển vào tài khoản cá nhân đều bị tính thuế. Nếu bạn thuộc một trong 9 trường hợp chuyển khoản không phải đóng thuế được pháp luật quy định, bạn hoàn toàn có thể yên tâm giao dịch mà không lo bị truy thu. Tuy nhiên, để tránh những hiểu lầm đáng tiếc hoặc rủi ro trong quá trình kiểm tra, bạn nên ghi rõ nội dung chuyển khoản theo đúng mục đích và lưu trữ đầy đủ chứng từ liên quan như hợp đồng vay, biên bản xác nhận, hoặc tin nhắn đối chiếu.
Hy vọng bài viết trên của Tingee sẽ giúp bạn nắm rõ những trường hợp chuyển khoản không phải đóng thuế, từ đó có thể quản lý tài chính cá nhân hiệu quả và an tâm hơn trong mọi hoạt động chuyển và nhận tiền qua ngân hàng.
